GEÏLLUSTREERDE REIS
door
HOLLAND, BRABANT
en een deel van
FRANKRIJK
in de herfst van 1789
door
SAMUEL IRELAND
GEÏLLUSTREERDE REIS door HOLLAND, BRABANT en een deel van FRANKRIJK in de herfst van 1789
door SAMUEL IRELAND
brief 2
Hellevoet-sluys
Herfst 1789
Geachte Heer
Wij hebben hier vanochtend rond tien uur, voet aan
land gezet, na een prettige overtocht van zo’n achttien uren.
Toen wij de kust van Holland naderden, kwam eerst het eiland
Scouwen in zicht, vergezeld van een rug van bleke rotsen,
met daaraan toegevoegd een veelheid van ondiepten, die de passage
en de overtocht soms erg gevaarlijk kunnen maken.
Helvoet doemt dan na zo’n twee en een halve mijl op, een armelijk
vissersdorpje, maar bij nader inzicht toch schilderachting en mooi.
De onbekendheid droeg zeker een beetje bij aan dit tafereel.
De tekening is precies voor de ingang van de haven gemaakt, het
opdoemende wachtschip ligt daar op afstand en is daar constant
gestationeerd ter controle van de passerende schepen, naar
Rotterdam en de Maas.
Helvoet is omgeven met een diepe gracht en goed versterkt door
sterke wallen, die bekleed zijn met stenen, zij hebben een tweeledig
doel, verdedigen tegen uitbarstingen van de zee en het keren van
een eventuele aanval van een vijand.
De haven ligt in het midden van de stad en steekt daarbij nog een
flink eind in zee. De ingang bevindt zich tussen twee forse hoofden,
gesteund door zware palen van ongeveer vijf en dertig meter lang,
die zo’n veertien meter in de kustbodem zijn geheid, alleen Hollandse
nijverheid en volharding, kunnen dit soort onderneming volbrengen;
gescheiden van het dok ( hetwelk in het algemeen zo’n twaalf tot
vijftien oorlogsschepen bevat, die in perfecte veiligheid liggen)
door een paar vloeddeuren, met daarover een brug, van een bijzondere
constructie, die opent in het midden door middel van koperen wielen
draaiend op een as, welke met grote gemak worden bewogen.
De dok- en admiraliteitmagazijnen verdienen zeker aandacht en een
wandeling over de vestingwallen zal beslist niet als onaangenaam
worden ervaren.
De huizen zijn gebouwd op een eigenaardige wijze.
Ze zijn alle piramidevormig, wat tot gevolg heeft dat de bovenkamers
klein zijn en bijna onbruikbaar; voorbeeld van de spreekwoordelijke
tevredenheid van de Hollander vastgeroest aan oude gewoonten en
hun afkeer voor vernieuwing, dit geldt zowel voor voorwerpen die het
gemak dienen, als de smaak. De voorzijde wordt zeker eens per jaar
geschilderd, de netheid en verschillende kleuren dragen bij tot een grillig
maar niet onaangenaam effect; de straten zijn geplaveid met klinkers;
en de properheid van de mensen zowel binnen- als buitenshuis is verbazend.
De binnenzijde van hun kerken zijn kaal, alleen verfraaid met familie-wapenborden,
noch beeld of grafschrift. De mannen zitten met hun
hoeden op volgens de strenge opvatting van Calvijn, want het is van-
uit hun overtuiging dat de Zaligheid niet kan worden gewonnen door
uiterlijke vormen.
De opslagplaatsen zijn zeer groot en veelomvattend, zij zijn gesitueerd
aan de rechterzijde van de haven. Wijlen Koning George II,
terugkerende van een van zijn reizen van Hanover, en hier enkele
weken op gehouden door tegenwind vestigde zijn residentie hier,
prefererende deze plaats boven alle andere, accommodatie die deze
stad hem kon bieden.
Tijdens een van zijn omzwervingen, ontmoette hij een leuk Hollands
meisje op de kade, hij sprak haar aan met een; Goede morgen en wat
heb je daar in je mand? kind: Eyeren Mijnheer. En wat is de prijs
liefje? Een dukaat per stuk. Wat!.. Zijn eieren zo zeldzaam in
Holland? Welnee Mijnheer, antwoordde het meisje; maar koningen wel.
Nadat ik had ontbeten en al mijn vragen had gesteld over wat
en nog wat, zoals het lossen van onze bagage, bestelde wij een koets
met gereserveerde plaatsen, naar Den Briel. Er klonk direct een bel
en de koetsiers kwamen bijeen. De koetsier die ons zou rijden werd
aangewezen, door het werpen van de dobbelsteen; zo werd niets aan
onrechtmatigheid overgelaten; alle Hollandse formaliteit berusten op
schikkingen, zo ook voor de boerse koetsier die rustig zijn pijp had
aangestoken, wij bereidden ons voor op het vertrek naar Den Briel,
vanwaar, Ik vlij mijzelf, misschien meer waardevolle zaken zijn te
melden ter compensatie van de korte berichtgeving en soberheid rond
het onderwerp van dit epistel.
Adieu
uit het Engels J.C.H.Jansen /07-01-1998